Kireçlenme (OSTEOARTRİT) Nedir?

En sık görülen romatizmal hastalıktır. Eklem yüzeyini örten kıkırdak dokunun harap olması sonucu ağrı ve tutukluk olur. Normal eklemlerde eklemi oluşturan her bir kemiğin ucunda kemiği kavrayan ve kemik üzerini örten kıkırdak diye adlandırılan doku mevcuttur. Kıkırdak dokusu eklem içine kayganlaştırıcı bir sıvı salgılar. kıkırdak ve bu sıvı kemiklerin birbirine sürtmesine engel olur. Osteoartrit' te kıkırdak hasarı zaman içerisinde yavaş yavaş oluşur.

En çok kimlerde görülür?

    Orta yaş üzeri insanlarda
  • Kilolu insanlarda
  • Ekleme yük bindirmeye, eklemi çok sık kullanmaya neden olan alışkanlıkları veya iş hayatı olanlarda (çömelerek iş yapanlarda diz kireçlenmesi daha çok görülür)
  • Kadınlarda daha çok görülür
  • Aile bireylerinde kireçlenmesi olanlarda görülme ihtimali artmıştır.
  • Eklem travması geçirenlerde daha çok görülür.
  • Doğuştan kalça çıkığı gibi eklem bozuklukları olanlarda daha sık görülür
Belirtileri nelerdir?
Etkilenen eklemde ağrı ve tutukluk en sık rastladığımız şikayettir. Ağrı istirahatle azalır. Ancak istirahat sonrası ilk harekette hasta eklemde tutukluk hisseder. Örneğin el parmaklarında kireçlenmesi olan bir kişi sabahları uyandığında 10 daika kadar süren bir tutukluktan bahseder. Sonra bu tutukluk yavaş yavaş azalır, ancak mekanik yorgunlukla ağrı ve tutukluk artar.

Hastalığın ilerleyen evrelerinde hasta eklemini hiç hareket ettiremez hale gelebilir.

Tanısı nasıl konur?
Hastanın şikayetlerini dinleyen hekim bahsedilen risk faktörlerini de göz önüne alarak tanıyı koyar. MRI ve tomografi kireçlenmeye komşu sinir sıkışması gibi ek bir sağlık sorunu yoksa gereksizdir. Muayene ve röntgen çoğunlukla yeterlidir.

Tedavi yöntemleri:

İlaç: Antiinflamatuar ve antiromatizmal ilaçlar ağrı başlangıcında çok işimize yarar ancak mutlaka hekim bilgisi ve kontrolü altında kullanmalıyız. Son yıllarda kıkırdak öncülü maddeler içeren destek mahiyetinde ilaçlar vardır ve bunlar da aynı şekilde doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Bitkisel destek adı altında içeriği tam bilinmeyen ve fiyatı yüksek ilaçlara asla baş vurulmamalıdır. Sağlık Bakanlığı onaylı haplar tercih edilmelidir.

İstirahat: Kireçlenmesi olan hastaların en çok yaptığı yanlışlardan biri ağrıyan eklemi açılır fikri ile zorlamaktır. Oysa hastalığın akut döneminde yapılacak zorlayıcı bir egzersiz eklem harabiyetini arttırır. Doktorun önerdiği şekilde istirahat ettikten sonra eklem çevresi kaslar için Fizik Tedavi Doktoru size uygun egzersizler verecektir.

Fizik Tedavi: elektrik akımları, ses dalgaları, ısıtıcı veya soğutucu paketlerle yapılan bu tedavi uygun egzersizlerle beraber ağrıyı giderir, eklemdeki tutukluk ve hareket kısıtlılığını tedavi eder.

Alternatif Tedaviler: son yıllarda iğne ile kıkırdak sıvısının eklem içine verilmesi ile 1-2 yıllık iyilik halleri sağlanabilmektedir. Ayrıca PRP denen hastanın kendi kanını özel bir yöntemle ayrıştırarak yine eklem içine zerk ettiğimiz yöntemle çok başarılı sonuçlar elde etmekteyiz.

Cerrahi Tedavi: İleri evre kireçlenmede ve diğer yöntemlere yanıt alınmadığında ameliyat ile hasta olan eklem bileşenleri çıkarılır ve protez takılır.

Kireçlenmesi olanlara öneriler:
  • Fazla kilolardan kurtulmalısınız.
  • Diz ve kalça kireçlenmesinde çömelme, merdiven inip çıkma, bağdaş kurma eklemlere fazla yük bindireceği için sakıncalıdır.
  • Ayakkabıların mutlaka saya (ön) kısmı geniş, topuk kısmı ön kısmından 1.5 parmak yukarıda olmalı. Ayakkabı yapılan materyal yumuşak deri olmalı.
  • Egzersizle eklem çevresi kasları kuvvetlendirmelisiniz. Egzersizi mutlaka hekim önerisiyle ve tarifi ile yapmalısınız.
  • Kireçlenmeye iyi geldiği bilinen bir besin yoktur. Ancak genel sağlıklı beslenme prensipleri kemik ve kasları güçlendireceği için faydalıdır.


    20.09.2022
    Uzm. Dr. Mehmet Sefa YALÇIN